امروز : دوشنبه بیست و سوم مهر 1403
دانشکده مهندسی مکانیک

دانشکده مهندسی مکانیک


مهندسی مکانیک

1- معرفی و تاریخچه گروه مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی قم:

گروه مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی قم فعالیت خود را از مهرماه سال 1389 با جذب 59 دانشجو در مقطع کارشناسی آغاز نمود. در سال 1392 در سطح کارشناسی ارشد مکانیک- طراحی کاربردی اقدام به پذیرش دانشجو نمود. این گروه رشد نسبتا بالایی در فعالیتهای پژوهشی اساتید و  افزایش چشمگیری در حجم قراردادها با صنایع و مراکز علمی و پژوهشی  و همچنین تشکیل هسته­ها و گروههای علمی- دانشجویی و  حمایت علمی همایش های ملی و بین المللی را به دوش کشیده است.بطوریکه درحال حاضر به منظور ارتقاء کمی گروه، حدود 300 دانشجو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد جذب و  مشغول به تحصیل هستند.
گروه مهندسی مکانیک یکی از گروه­های پیشرو و بسیار فعال دانشگاه صنعتی قم می­باشد. با توجه به سطح علمی و پشتکار دانشجویان، همچنین وجود اعضاء هیأت علمی نخبه و پرتوان فارغ التحصیل از دانشگاههای ممتاز داخلی و همچنین امکانات در حال توسعه، گروه مهندسی مكانیك این دانشگاه جاذبه زیادی برای داوطلبان كنكور سراسری داشته و عموماً انتخاب­های پس از تهران، علاقمندان به این رشته را به خود اختصاص می­دهد.

این گروه یکی از گروه های فعال و پویای دانشگاه  می باشد که در زمینه های مختلف علمی و صنعتی مرتبط با رشته مهندسی مکانیک فعالیت می کند و  به عنوان یکی از اولین رشته های دانشگاه، همواره مسیر رشد و تکامل خود را بر اساس نیازهای دانشگاه، استان و کشور منطبق ساخته است.

 2- ارتباط با صنعت گروه:

2-1-کارآموزی دانشجویان:

الف)اهدف کارآموزی

مهمترین اهداف اجرای كارآموزی در دانشگاه عبارتند از:
1- آشنائی دانشجویان با صنعت و امكانات واحدهای صنعتی مرتبط با رشته تحصیلی
2- پی بردن به فضای واقعی كار و آشنایی با مسائل، محدودیتها و شرایط واحدهای صنعتی و در نتیجه ایجاد زمینه ای جهت درك صحیح دانشجو از رشته تحصیلی، بازار كارو فعالیتهای حرفه ای و شغلی آینده
3- انتخاب پروژه و  پایان نامه از بین مسائل موثر در رفع نیازهای جامعه
برای دستیابی به اهداف فوق، لازمست كه دانشجو تمام توان خود را بکار گیرد و از همه فرصتها و عوامل موجود در محل كارآموزی نهایت استفاده را بنماید و اگر در این راه با نارسایی و ناملایماتی روبرو شد، آن مشكلات را با  صبر و حوصله تحمل كرده و در رفع آنها تا حد امكان تلاش نموده و دچار یأس و ناامیدی نگردد.

ب) قوانین كارآموزی

1- کار آموزی به دو صورت کارآموزی1 پس از گذراندن65 واحد و کار آموزی 2 پس از اتمام واحدها  و هر کدام به اندازه 0.5 واحد ارائه می شود. مدت كارآموزی  در کل 8 هفته كامل (روزانه 8 ساعت) معادل 320 ساعت كار می باشد.
2- كارآموزان می‌توانند با اطلاع قبلی سرپرست كارآموزی حداكثر از 4 روز مرخصی استفاده نمایند.
3- غیبت غیر موجه در صورتیكه به كیفیت كارآموزی آسیب وارد نماید موجب عدم پذیرش كارآموزی خواهد شد.
4- دانشجو حداكثر تا پایان تیرماه فرصت دارد نسبت به اعلام انصراف و حذف درس كارآموزی خود در سیستم اقدام نماید. پس از این مهلت چنانچه دانشجو دوره کارآموزی را تکمیل ننماید و یا وظایف خود را در مهلت مقرر انجام ندهد، نمره ضعیف (مردود) در سیستم ثبت خواهد شد.
5-در صورت تعطیلی شركت محل كارآموزی یا بروز مشكل جدی در تداوم دوره ی كارآموزی، مراتب در اسرع وقت به اطلاع سرپرست ارتباط با صنعت دانشكده(دانشگاه) یا دفتر دانشكده رسانده شود
2-1-کارصنعتی و تحقیقاتی دانشجویان  یا اساتید : در دست راه اندازی می باشد

  3- آنچه در مورد رشته مهندسی مکانیک باید بدانیم.

3-1- تعریف:

مکانیک شاخه ای از علم فیزیک است که درمورد سکون و حرکت بحث می کند. از طرفی عامل سکون و حرکت نیروست لذا مكانیك علمی است كه در مورد نیرو  و اثرات نیرو  بر اجسام بحث می‌كند. بدیهی است که بر همین اساس هم بوده که نیوتن( پدر علم مکانیک) هر سه قانون اساسی خود را بر مبنای نیرو تعریف کرده است. از طرفی چون مکانیک با کارتجربی عجین است لذا این رشته تئوری محض نیست  و مستلزم خلاقیت و ابتکار است، به همین خاطر این رشته گسترده ترین شاخه مهندسی از نظر کاربردی است.زمینه‌های فعالیّت مهندسی مکانیک به طور جامع‌تر عبارت‌اند از:

 در زمینه طراحی

  • ماشین‌ها و دستگاه‌هایی که هر نوع محصولی را ساخت و تولید می‌کنند
  • تجهیزات دوار مانند توربوماشین‌ها (توربین ها، پمپ ها ، کمپرسور ها ، دمنده ها و ..
  • موتورهای درون‌سوز، موتور جت و موتور موشک
  • مخزن‌های تحت فشار، رآکتورهای شیمیایی و رآکتورهای هسته‌ای
  • مبدلهای حرارتی (بویلر ها ، کندانسور ها ، اواپراتور ها و ...
  • سامانه‌های لوله‌کشی
  • وسیله‌های نقلیه مانند خودرو، کامیون، اتوبوس، هواپیما، کشتی، شناور، قطار و ...
  • تجهیزات حمل مواد مانند تسمه‌نقّاله ها، رباتها و ...
  • طراحی کنترلر برای سیستمهای دینامیکی
  • طراحی سیستم‌های تهویه مطبوع، گرمایش و سرمایش در ساختمان ها

 در زمینه تحلیل:

  • خستگی، خزش و شکست دستگاه‌ها
  • روش اجزاء محدود و دینامیک سیالات محاسباتی
  • انتقال گرما، مکانیک سیالات
  • ارتعاشات مکانیکی، آکوستیک

در زمینه آزمایش و ارزیابی:

  • آزمایش کیفیت، بهبود عملکرد و قابلیّت اطمینان فراورده‌ها، دستگاه‌ها و فرایندها
  • آزمون‌های مخرب و غیرمخرب

 در زمینه فرایندهای ساخت و تولید:

  • فرایندهای ماشینکاری سنتی
  • فرایندهای ماشینکاری غیر سنتی
  • فرایندهای شکل‌دهی شامل شکل‌دهی ورقی و حجمی
  • طراحی و ساخت قالبها و قیود
  • روشهای اتصال و جوشکاری
  • عملیات حرارتی
  • روشهای ریخته گری
  • مترولوژی و سیستم‌های اندازه گیری

 زمینه‌های نوین:

  • فناوری نانو
  • سیستم‌های میکرو الکترومکانیکی و سیستم‌های نانو الکترومکانیکی (حسگری و عملگری
  • سیستم‌های دارو رسانی در ابعاد نانو
  • سیستم‌های میکرو و نانو سیالاتی
  • نانو کامپوزیتها ، نانوکریستالها، نانولوله های کربنی
  • نانو روباتها

به عبارت دیگر، رشته مهندسی مکانیک در برگیرنده تمامی علوم و فنونی است که با تولید، تبدیل و استفاده از انرژی و کار، تولید و ساخت قطعات و ماشین‌آلات و همچنین طراحی و کنترل سیستم‌های مکانیکی، حرارتی و سیالاتی مرتبط می‌باشد. این موارد شامل محاسبات فنی، مدل‌سازی و شبیه‌سازی، تهیه نقشه‌ها، تدوین روش ساخت، تولید و آزمایش محصول می‌شود. دروس این رشته غالباً کاربردی بوده و در ارتباط تنگاتنگی با دروس ریاضیات و فیزیک است. تعداد واحدهای این رشته 140 واحد درسی می‌باشد.

 مباحث و موضوع‌های اساسی در مهندسی مکانیک شامل موارد زیر می‌شود.
ایستایی‌شناسی (استاتیک)، پویایی‌شناسی (دینامیک)، مکانیک مواد (مقاومت مصالح)،  طراحی اجزاء، ارتعاشات، ترمودینامیک، مکانیک سیالات، انتقال حرارت، تحلیل و شبیه‌سازی سیستم‌های مکانیکی، کنترل، سیستم‌های کنترلی شامل هیدرولیک و نیوماتیک و ...
رشته مهندسی مکانیک به عنوان قدیمی ترین و جامع‌ترین رشته مهندسی دارای دروس مشترک با اغلب رشته‌های مهندسی دیگر نظیر مهندسی دریا، مهندسی شیمی، مهندسی هوافضا، مهندسی صنایع، مهندسی عمران، مهندسی پزشکی، مهندسی پلیمر و مهندسی برق می‌باشد. در نتیجه لازم است تا یک مهندس مکانیک با مهندسان دیگر رشته‌ها، همكاری داشته باشد. بنابراین می‌توان گفت تقریباً همه جنبه‌های زندگی در ارتباط با مهندسی مکانیک قرار دارند. هر چیزی که حرکت کند یا انرژی مصرف نماید، حتماً علم مکانیک در طراحی یا ساخت آن نقش داشته است. در نتیجه، فرصت شغلی این رشته در ایران نسبت به رشته‌های دیگر بسیار مناسب است چراکه در هر مجتمع و کارگاه صنعتی نیاز به فارغ‌التحصیلان این رشته امری ضروری است.

4-2-توانایی‌های ابتدایی دانشجویان مهندسی مکانیک

"مکانیک بهشت ریاضیات است" این جمله زیبا از لئونارد اولر ریاضی‌دان بزرگ سوئیسی، بیانگر ارتباط تنگاتنگ ریاضیات با مکانیک است. یک مهندسی مکانیک از مباحث و مسایل ریاضی بسیار استفاده می‌کند. از سوی دیگر، مکانیک بخشی از علم فیزیک است و حتی دانش‌آموزان دوره متوسطه نیز با علم مکانیک در کتاب فیزیک خود آشنا می‌شوند. به همین دلیل دانشجوی مهندسی مکانیک باید در دو درس ریاضی و فیزیک قوی بوده و همچنین از هوش، استعداد و قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد. طراحی‌ای كه آمیخته‌ با هنر و فن می‌باشد خمیر مایه اصلی مهندسی مكانیك است.

 4-3- مقاطع مختلف تحصیلی مهندسی مکانیک

رشته مهندسی مکانیک مشابه بسیاری از رشته‌های دیگر، دارای سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا می‌باشد. این رشته تا چندی پیش دارای سه گرایش ساخت و تولید، طراحی جامدات و حرارت و سیالات در مقطع کارشناسی بود اما از سالتحصیلی1389 گرایش‌های آن حذف شده و دانشجویان تحت عنوان کلی مهندسی مکانیک وارد دانشگاه می‌شوند. از اواسط تحصیل به بعد دانشجویان می‌توانند با توجه  به علاقمندی و امکانات دانشگاه، دروس تخصصی اختیاری خود را تا سقف 15 واحد انتخاب کنند. بنابراین تفاوت گرایش‌های مختلف در دوره کارشناسی حداکثر 15 واحد خواهد بود. اما در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا، مهندسی مکانیک در گرایش‌های مختلفی از جمله ساخت و تولید (شکل دهی، ماشین ابزار و اتوماسیون )، طراحی کاربردی، تبدیل انرژی، دینامیک و کنترل، سیستم‌های انرژی، مواد، خودرو (سازه، تعلیق و نیروی محرکه) ادامه می‌یابد. گرایش ها و مقاطع مهندسی مکانیک موجود در دانشگاه صنعتی قم بدین قرار می باشد.